వందే భారత్ ది హిట్ ట్రాకేనా..?

ట్రైన్ 18గా కొంతకాలం వ్యవహరింప బడిన వందే భారత్ ఎక్స్ప్రెస్ ట్రైన్స్ కి విపరీతమైన డిమాండ్ ఏర్పడింది. బాగా పాపులర్ అయిన వందే భారత్ ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లు తమకు కావాలని అన్ని రాష్ట్రాల నుంచి రైల్వేశాఖ కు అధిక సంఖ్యలో డిమాండ్స్ వస్తున్నాయి. భారతీయ రైల్వే ప్రస్తుతం 13 రూట్లలో వందే భారత్ ఎక్స్‌ప్రెస్ (Vande Bharat Express) రైళ్ళని నడుపుతుండగా ఈ ఏడాది మరిన్ని వందే భారత్ రైళ్లు నడిపేందుకు ప్రణాళికలు సిద్ధం చేస్తోంది. రాష్ట్రాలనుండి ఎన్నో ప్రతిపాదనలు అందుకుంటున్న ఈ ట్రైన్ సక్సెస్ ట్రాక్ ఎక్కినట్లేనా.? ఈ రైళ్లు కేంద్ర ప్రభుత్వ గౌరవ ప్రతీకగా మారాయా..? అసలు వందే భారత్ నేపథ్యం ఏంటీ..? వందే భారత్ రైళ్లుగా పిలవబడుతున్న ఈ ఎలక్ట్రిక్ మల్టిపుల్ యూనిట్(MEMU) ట్రైన్ 2019 జనవరి లో పేరు మార్చుకుని అదే ఏడాది ఫిబ్రవరి15 నుంచి పట్టాలపై పరుగులు పెట్టడం ప్రారంభించింది. 1990ల నుంచే ఈ సాంకేతికత ఉన్నప్పటికీ ఈ రైళ్ల ద్వారా అది మరింత విస్తృతి చెందింది. MEMU టెక్నాలజీ తో రూపుదిద్దుకున్న ఈ రైలు టెస్టింగ్ సమయంలోనే గరిష్టంగా గంటకు సుమారుగా 180 కిమీ (110 మైళ్లు) వేగాన్ని అందుకున్నప్పటికి రైల్వే ట్రాక్ ల నిర్వహణ సామర్థ్యం, ట్రాఫిక్ పరిమితులు, వేగ నియంత్రణ వంటి వివిధ కారణాలతో ఢిల్లీ-భోపాల్ మార్గంలో గంటకు 160 కిమీ (99 మైళ్లు) ఇతర మార్గాల్లో 110–130 (68-81 మైళ్లు) కిలోమీటర్ల కు పరిమితం చేసారు. చెన్నైలోని ఇంటిగ్రల్ కోచ్ ఫ్యాక్టరీ రూపొందించిన ఈ రైళ్ల డిజైన్ స్పెసిఫికేషన్‌లన్నీ రీసెర్చ్ డిజైన్స్ అండ్ స్టాండర్డ్స్ ఆర్గనైజేషన్(RDSO) ఆమోదం తో ప్రమాణికరించారు.16 కోచ్‌లతో కూడిన వందే భారత్ రైలు తయారీకి ధర సుమారు 115 కోట్లు (14 మిలియన్ అమెరికన్ డాలర్లు) వ్యయం కాగా ఏడు ఎనిమిది కోచ్లతో వుండే మినీ వందే భారత్ రైలు నిర్మాణ వ్యయం దాదాపుగా70 కోట్లు (8.8 మిలియన్అమెరికన్ డాలర్లు) అవుతుందని ఇండియన్ రైల్వే తెలియజేస్తోంది. జూన్ 2015లోనే ఈ తరహా రైళ్ల రూపకల్పన కోసం భారతీయ రైల్వేలు బిడ్‌ లను ఆహ్వానించినా అవసరమైన ప్రమాణాలను సాంకేతికత ను ఏ బిడ్ అందుకోలేకపోవడంతో మేక్ ఇన్ ఇండియా లో భాగంగా మనదేశంలోనే ఇండిపెండెంట్ గా రైళ్లను తయారు చేయాలన్న నిర్ణయంతో చెన్నై కోచ్ ఫ్యాక్టరీలో “ట్రైన్-2018” తయారీకి శ్రీకారం చుట్టారు. నాలుగు సంవత్సరాల నిర్మాణాంతరం వందే భారత్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌గా పేరు మార్చుకుని రైళ్లు ట్రాక్ ఎక్కాయి. కాన్పూర్, ప్రయాగ్‌రాజ్‌ మీదుగా వారణాసిని రాజధాని నగరానికి కలుపుతూ, న్యూ ఢిల్లీ నుండి వారణాసి 8 గంటల్లో ఈ తొలిరైలు కూత మొదలుపెట్టింది మలి ప్రయత్నం గా అదే సంవత్సరం న్యూఢిల్లీ-కత్రా ట్రైన్ ను ప్రారంభించారు ప్రస్తుతం ఈ రెండు రైళ్లతో పాటు గాంధీనగర్- ముంబై సెంట్రల్, న్యూఢిల్లీ- అంబ్ అందౌర, చెన్నై- మైసూరు, బిలాస్‌పూర్-నాగ్‌పూర్, హౌరా- న్యూ జల్పైగురి జంక్షన్, సికింద్రాబాద్-విశాఖపట్నం, ముంబై సెంట్రల్-సోలాపూర్, ముంబై సెంట్రల్-సాయినగర్ షిరిడీ, రాణీ కమలాపతి హబీబ్‌గంజ్-హజ్రత్ నిజాముద్దీన్, సికింద్రాబాద్-తిరుపతి, చెన్నై సెంట్రల్-కొయంబత్తూర్ రూట్లలో వందే భారత్ రైళ్లు నడుస్తున్నాయి. వీటిలో 11 వందే భారత్ రైళ్లు 16 కోచ్‌లతోను రెండు రైళ్లు 8కోచ్ లతోను నడుస్తున్నాయి. 8 బోగీల వందే భారత్ రైళ్లనే మినీ వందే భారత్ ట్రైన్స్ గా వ్యవహరిస్తున్నారు.16 బోగీల వందే భారత్ లో 1,128 మంది, 8బోగీలున్న వందే భారత్ లో 530 మంది ప్రయాణించవచ్చు సికింద్రాబాద్-తిరుపతి, చెన్నై సెంట్రల్-కొయంబత్తూర్ రూట్లలో ఈ మినీ వందే భారత్ రైళ్లు తిరుగుతున్నాయి. ఆక్యుపెన్సీ రేషియో తక్కువగా ఉన్న రూట్లల్లో మినీ వందే భారత్ రైళ్లు నడపాలని అందులో భాగంగానే రెండు రూట్లల్లో మినీ వందే భారత్ రైళ్లు ప్రారంభించినట్లు రైల్వే శాఖ చెపుతోంది. త్వరలో నాగ్‌పూర్ రూట్ లో మినీ వందే భారత్ రైళ్లు అందుబాటులోకి రానున్నాయి. 16 బోగీల వందే భారత్ రైళ్లకయితే మంచి డిమాండే ఉంది చాలావరకు రైళ్లల్లో సగటు ఆక్యుపెన్సీ 99.97 శాతం ఉంది. అంటే దాదాపుగా సీట్లన్నీ ఫుల్ అవుతున్నాయి. అలాగే బిలాస్‌పూర్-నాగ్‌పూర్ రూట్‌లో 55 శాతం ఆక్యుపెన్సీ న్యూఢల్లీ-అందౌరా రూట్‌లో 70 శాతం, చెన్నై- మైసూరు రూట్‌లో 75 శాతం ఆక్యుపెన్సీ ఉంటోంది. ఈ రూట్ రైళ్లు పూర్తి ప్రయాణికులతో నడవట్లేనట్టే ఇలా సీట్లు ఖాళీగా రైలు రాకపోకలు సాగిస్తే రైల్వే శాఖ కు ఆర్థికంగా భారం తప్పదు. ఇలాంటి తక్కువ ఆక్యుపెన్సీ ఉన్న మార్గాల్లో మినీ వందే భారత్ రైళ్లు నడిపితే భారతీయ రైల్వేకు పెద్దగా భారం పడే అవకాశం ఉండదు. . ఇప్పటికే తెలుగు రాష్ట్రాల్లో రెండు వందే భారత్ రైళ్లు నడుస్తుండగా త్వరలో బెంగళూరు-హైదరాబాద్ రూట్‌లో వందే భారత్ రైలు ప్రారంభమయ్యే అవకాశాలున్నాయని తెలంగాణ టూర్‌లో భాగంగా ప్రధాని బీజేపీ నాయకులతో ఈ విషయం చెప్పినట్టు వార్తలొస్తున్నాయి. ఇప్పుడు జరుగుతున్న కర్ణాటక ఎన్నికలను తరువాత జరగబోయే తెలంగాణ ఎన్నికలను దృష్టిలో పెట్టుకునే ఈ ట్రైన్ అన్నది ఇన్సైడ్ టాక్. అయితే ఎప్పట్లోగా ఈ రైలు అందుబాటులోకి వస్తుందనేది మాత్రం స్పష్టత లేదు. ఇప్పటికే వందే భారత్ రైలును ప్రధాని 11సార్లు ప్రారంభించారని గత ప్రధానులు కూడా ఇలాగే రైళ్ల ను ప్రారంభిస్తూ ఉంటే వాళ్ళ పాలనకు టైమ్ ఉండేది కాదని ప్రతిపక్షాలు విమర్శలు మొదలుపెట్టాయి. ఇక 2022 కేంద్ర బడ్జెట్‌లో, ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ రాబోయే మూడేళ్లలో మరో 400 వందే భారత్ రైళ్లను తయారు చేయనున్నట్లు ప్రకటించారు. ఇదిలా ఉండగా కొన్ని సాధారణ రైళ్ల ను రద్దు చేస్తూ వందే భారత్ రైళ్లను పెంచడం పట్ల కొన్ని ప్రజా సంఘాలు తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తున్నాయి.. పేద వాళ్లు ప్రయాణించే రైళ్లను వ్యూహాత్మకం గా రద్దు చేసి ఆదాయం వచ్చే రైళ్లను మాత్రమే నడుపుతున్నారన్న విమర్శలు పెంచేశారు. మరోవైపు భారత రైల్వే చరిత్రలో ఎన్నడూ లేనివిధంగా వందే భారత్ రైళ్లపై వరుసగా జరుగుతున్న దాడులు కూడా రైల్వే శాఖ ని కలవరపెడుతున్నాయి.